ΤτΕ για έκρηξη τιμών ακινήτων: Οι 3 λόγοι που “εξαφάνισαν” από την αγορά χιλιάδες κατοικίες – Το “κλειδωμένο” απόθεμα
Η στεγαστική κρίση στην Ελλάδα δεν έχει τέλος και η Τράπεζα της Ελλάδος επισημαίνει τρεις βασικούς λόγους που έχουν οδηγήσει στη ραγδαία μείωση της διαθεσιμότητας κατοικιών.
Σύμφωνα με την Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, χιλιάδες ακίνητα έχουν «εξαφανιστεί» από την αγορά εξαιτίας των βραχυχρόνιων μισθώσεων, των δεσμευμένων ακινήτων λόγω «κόκκινων» δανείων και της περιορισμένης παραγωγής νέων κατοικιών.
Εκτός αγοράς χιλιάδες κατοικίες
Η Έκθεση υπογραμμίζει ότι η προσφορά ακινήτων έχει συρρικνωθεί δραματικά, καθώς μεγάλο μέρος του αποθέματος παραμένει «κλειδωμένο» σε χαρτοφυλάκια τραπεζών και εταιρειών διαχείρισης (servicers) που διαχειρίζονται μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Αν και πολλά από αυτά τα ακίνητα προορίζονται για πλειστηριασμό, μεγάλο ποσοστό μένει ανενεργό επί χρόνια, έως ότου ολοκληρωθούν οι απαραίτητες νομικές ή τεχνικές διαδικασίες, στερώντας έτσι από την αγορά χιλιάδες διαθέσιμες κατοικίες.
Δεύτερος καθοριστικός παράγοντας είναι η αυξανόμενη επενδυτική εκμετάλλευση των κατοικιών. Η εξάπλωση των βραχυχρόνιων μισθώσεων, καθώς και η είσοδος ξένων επενδυτικών σχημάτων, απορροφούν ολοένα και μεγαλύτερο τμήμα του διαθέσιμου αποθέματος.
Σπίτια που μέχρι πριν λίγα χρόνια νοικιάζονταν σε οικογένειες, σήμερα λειτουργούν ως «τουριστικά προϊόντα», εντείνοντας την έλλειψη κατοικιών για μακροχρόνια στέγαση.
Η χαμηλή παραγωγή νέων κατοικιών αποτελεί τον τρίτο παράγοντα που οξύνει την κρίση. Το πρώτο εξάμηνο του 2025 η οικοδομική δραστηριότητα υποχώρησε κατά 14% σε αριθμό αδειών, 24% σε επιφάνεια και 17% σε όγκο.
Το «πάγωμα» που προκάλεσε η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό, σε συνδυασμό με το αυξημένο κόστος υλικών και ενέργειας, έχει καθηλώσει τον κατασκευαστικό κλάδο σε ιστορικά χαμηλά. Έτσι, η αγορά λειτουργεί με τεχνητή έλλειψη: οι τιμές ανεβαίνουν όχι λόγω αυξημένης ζήτησης, αλλά εξαιτίας της ανεπαρκούς προσφοράς.
Έκρηξη τιμών
Οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν κατά 7,3% σε ετήσια βάση το δεύτερο τρίμηνο του 2025, ξεπερνώντας πλέον το ιστορικό υψηλό του 2008. Τα νέα διαμερίσματα σημείωσαν άνοδο 6,8% και τα παλαιά 7,6%, με τον σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στις 104,5 μονάδες. Στην Αθήνα η αύξηση άγγιξε το 5,9%, ενώ στη Θεσσαλονίκη και στις υπόλοιπες περιοχές της χώρας, έφτασε το 8,8%.
Παρόμοια εικόνα καταγράφεται και στα ενοίκια, με τον δείκτη τιμών να διαμορφώνεται στις 114,7 μονάδες, δέκα μονάδες υψηλότερα από πέρυσι, πλησιάζοντας τα επίπεδα του 2011.
Η εξέλιξη αυτή έχει οδηγήσει τα ελληνικά νοικοκυριά στο υψηλότερο στεγαστικό βάρος στην Ευρώπη. Σύμφωνα με την ΤτΕ, το 35,5% του εισοδήματός τους κατευθύνεται πλέον στη στέγη, ενώ σχεδόν ένας στους τρεις πληρώνει πάνω από το 40%.
Με ποσοστό 29% των πολιτών να υπερβαίνει αυτό το όριο, η Ελλάδα κατατάσσεται πρώτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση, επτά μονάδες πάνω από τη δεύτερη Δανία, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat που επικαλείται η Τράπεζα της Ελλάδος.
Το κόστος στέγης έχει μετατραπεί στη μεγαλύτερη οικονομική πίεση για τα ελληνικά νοικοκυριά, καθώς οι τιμές βρίσκονται σε ιστορικά υψηλά και τα διαθέσιμα σπίτια στην αγορά συνεχώς μειώνονται.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ήδη εξετάσει τα δεδομένα της στεγαστικής κρίσης και προτείνει στην Κομισιόν, ένα σύνολο παρεμβάσεων για την ενίσχυση της προσφοράς κατοικιών.
Μεταξύ άλλων, ζητά να ληφθούν επείγοντα μέτρα για τη μείωση του κανονιστικού φόρτου και της γραφειοκρατίας, ώστε να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα του τομέα των κατασκευών και των ανακαινίσεων.
