Σχολικές τάξεις που απειλούν τα παιδιά – Η περίπτωση του Αιγάλεω

Oι μαθητές του Αιγάλεω δεν έχουν πρόσβαση σε ασφαλή σχολική στέγη που θα εγγυάται την απρόσκοπτη παρακολούθηση των μαθημάτων τους. 

Στη στήλη The Magazine του NEWS247 δημοσιεύτηκε εκτεταμένη έρευνα για τη σχολική στέγη στο Αιγάλεω, η οποία παρουσιάζει αποκαρδιωτική εικόνα.

«Όχι άλλη ανασφάλεια, όχι άλλη αδιαφορία! / Τα σχολεία μας δεν θα γίνουν ‘’Τέμπη’’!». Με αυτή την κραυγή αγωνίας, η Ένωση Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων του Δήμου Αιγάλεω έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου για την ασφάλεια των σχολικών κτιρίων του Δήμου, σε επιστολή της στις 22 Απριλίου 2023 προς τον πρωθυπουργό, τον οποίο καλούσε να εργασθεί ώστε οι μαθητές της περιοχής να έχουν πρόσβαση σε ασφαλή σχολική στέγη που θα εγγυάται την απρόσκοπτη παρακολούθηση των μαθημάτων τους. 

Σχεδόν έναν χρόνο μετά, τι έχει αλλάξει;

Ψάχνοντας απαντήσεις, το NEWS 24/7 συνομίλησε με την κυρία Βιργινία Γεωργοπάνου, πρόεδρο της Ένωσης Συλλόγων Γονέων Αιγάλεω. Όπως μας είπε, «σε μια συνθήκη που οι προσωρινές λύσεις τείνουν να γίνουν μόνιμες, μη διασφαλίζοντας τόσο την ομαλή εκπαιδευτική διαδικασία , όσο και την ασφάλεια των μαθητών, κάποιοι, ‘’ελαφρά τη καρδία’’ μετρούν τα παιδιά μας ως αριθμούς και ως κόστος». 

Προχωρώντας την κουβέντα, η κυρία Γεωργοπάνου μάς παρουσιάζει μια αποκαρδιωτική εικόνα για τα σχολικά κτήρια του δήμου. Μάρτιος του 2024 και τα σημαντικά προβλήματα σχολικής στέγης που ταλανίζουν την εκπαιδευτική κοινότητα τα τελευταία αρκετά χρόνια παραμένουν. Κτίσματα πριν τη δεκαετία του 1980, ανεπαρκώς συντηρημένα, με εμφανείς τις φθορές από το πέρασμα του χρόνου και τους βανδαλισμούς δημιουργούν μια «επιεικώς τραγική» και σε πολλές περιπτώσεις «επικίνδυνη για την υγεία και σωματική ακεραιότητα των παιδιών μας» κατάσταση. 

Το ψάρι «βρωμά» απ’ το κεφάλι

Πρόκειται για μια μεμονωμένη συνθήκη; Η απάντηση της κυρίας Γεωργοπάνου διαλύει αυτό το αφήγημα, αναδεικνύοντας τη συνολική εικόνα υποβάθμισης της δημόσιας παιδείας στη χώρα. Η υποχρηματοδότηση, η μείωση κονδυλίων για έργα στα σχολεία, οι χρονοβόρες διαδικασίες ακόμη και όταν κάποια έργα δημοπρατούνται, με παρατάσεις επί παρατάσεων, τα τελευταία χρόνια της κρίσης έχουν συντελέσει στην σημερινή κατάσταση των σχολικών κτιρίων. «Οφείλουμε φυσικά να τονίσουμε ότι όταν περιήλθε από την κεντρική εξουσία στους δήμους η αρμοδιότητα και ευθύνη συντήρησης των σχολικών κτιρίων, δεν δόθηκε και η ανάλογη χρηματοδότηση ώστε να μπορούν να καλυφθούν οι ανάγκες. Οι Δήμοι κυρίως με δικούς τους πόρους και κάποια προγράμματα χρηματοδότησης έργων του Υπουργείου  Εσωτερικών, είτε της  Περιφέρειας, είτε μέσω ΕΣΠΑ , προσπαθούν να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες που δημιουργούνται».

Τα σεισμόπληκτα σχολεία του 2019

Η «πληγή» είναι ακόμη μεγαλύτερη για τα σχολικά συγκροτήματα του Αιγάλεω, μιας και σχεδόν πέντε χρόνια μετά τον σεισμό του 2019, οι ζημιές τουλάχιστον σε 4 από αυτά, στα οποία συστεγάζονταν επτά σχολικές μονάδες δεν έχουν ακόμη αποκατασταθεί, διατηρώντας σε καθεστώς «προσφυγιάς» περίπου 1000 μαθητές. «Μετά από πέντε χρόνια τα κτήρια είναι διαλυμένα. Εργολάβοι πηγαινοέρχονταν, κηρύχθηκαν έκπτωτοι αλλά παρέμειναν στο κτήριο το οποίο κατέστρεψαν ενώ ποτέ δεν υπήρξε σαφές χρονοδιάγραμμα και λογοδοσία», λέει στο News 24/7 η Γενική Γραμματέας του Συλλόγου Εκπαιδευτικών Π.Ε. Αιγάλεω, κυρία Στέλλα Τραγά. Μάλιστα, περιγράφει εξίσου τον βαθμό επικινδυνότητας, αλλά και την αναποτελεσματικότητα των λύσεων που έχουν δοθεί, καθώς «οι επτά σχολικές μονάδες στεγάζονταν σε άλλα σχολεία, δημιουργώντας επικίνδυνη και ασφυκτική κατάσταση».

Το σχολείο με το νούμερο 9

Σε έναν μεγάλο δήμο της Αττικής, λοιπόν, το πρόβλημα της σχολικής στέγης οξύνεται τη στιγμή που όχι μόνο δεν υπάρχουν ελεύθεροι χώροι αλλά και κάποια από τα υπάρχοντα κτιριακά συγκροτήματα απαξιώθηκαν, χάσκουν ακόμη οι πληγές τους από τον σεισμό του 2019, ενώ άλλα είχαν αποδοθεί για εξωσχολική χρήση σε συλλόγους.

Τις πταίει;

Αυτό το ερώτημα απευθύναμε σε ανθρώπους που δραστηριοποιούνται στην περιοχή και έχουν καλή γνώση του θέματος. Σύμφωνα με αυτούς: «Ενώ η κυβέρνηση έχει βγει βολικά από το κάδρο των ευθυνών έχοντας αποδώσει τη διαχείριση των σχολικών συγκροτημάτων στους δήμους και κλείνοντας παράλληλα την κάνουλα των κονδυλίων λόγω μνημονιακού «συμμαζέματος» των οικονομικών (δεν αγγίζουν τις απευθείας αναθέσεις αλλά τη χρηματοδότηση υποδομών), ήρθε η τοπική ‘’κυβέρνηση’’ των γαλάζιων πρακτικών και μεθοδικά αδιαφόρησε και –ελπίζουμε ότι δεν έχει φτάσει στο σημείο να το διέπραξε με δόλο, όπως καταγγέλλεται– παρέδωσε σε ιδιώτες ένα δημόσιο κτίριο».

Ο λόγος φυσικά για το πολύπαθο 9ο Δημοτικό Σχολείο Αιγάλεω. 

Όπως μού εξηγεί σήμερα η κυρία Τραγά, «το σχολείο πετάχτηκε στο δρόμο από τους νέους ιδιοκτήτες και συστεγάστηκε άρον-άρον στο χώρο του 14ου Δημοτικού Σχολείου». Έτσι, φτάσαμε στο σημείο σε «ένα κτήριο καθ’ υπέρβασιν για εξαθέσιο (μέχρι 100 παιδιά)-να- συστεγάζονται δύο εξαθέσια (σύνολο 200 παιδιά) δημιουργώντας μια κατάσταση ασφυκτική, επικίνδυνη και αντιπαιδαγωγική». 

 Να σημειωθεί ακόμη, ότι αυτή τη στιγμή το κτήριο του 9ου Δημοτικού Σχολείου, λειτουργεί ως parking των λεωφορείων ιδιωτικού σχολείου.

Ο Συνήγορος του Πολίτη και η νέα Δημοτική Αρχή

Στις πρόσφατες εξελίξεις, συγκεκριμένα στις 15 Φεβρουαρίου 2024, ο Συνήγορος του Πολίτη (ΣτΠ) απέστειλε επιστολή προς τον νέο δήμαρχο Αιγάλεω, κ. Λάμπρο Σκλαβούνο με θέμα: «2η Υπενθύμιση αναπάντητου εγγράφου περί λειτουργίας του 9ου Δημοτικού Σχολείου Αιγάλεω και συστέγασή του με το 14ο Δημοτικό». Στην επιστολή (Α.Π. 324590/8114/2024), ο ΣτΠ ανάφερε πως «όπως ενημερωθήκαμε με το υπ’ αριθμ. πρωτ.: : 32820/13.06.23 έγγραφό σας, το πρακτικό καταλληλότητας ήταν στο στάδιο των υπογραφών από τα μέλη της Επιτροπής Καταλληλότητας προκειμένου να αποφανθεί για τον ‘’έλεγχο τήρησης των προδιαγραφών ασφάλειας και καταλληλότητας των υποδομών του 14ου Δημοτικού Σχολείου Αιγάλεω για την περίπτωση μεταστέγασης του 9ου Δημοτικού σχολείου σε αυτό’’».

Ωστόσο, κι έπειτα από τηλεφωνική επικοινωνία των χειριστριών της υπόθεσης με την Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Γ’ Αθηνών, ο ΣτΠ ενημερώθηκε πως η Επιτροπή Καταλληλότητας δεν είχε εξετάσει το ζήτημα, καθώς όπως γράφεται στην επιστολή η δημοτική αρχή δεν είχε «προσκομίσει την απαιτούμενη τεχνική έκθεση». Παρόλα αυτά, η συστέγαση των δύο σχολείων της περιοχής είχε αποφασιστεί ήδη από τον Ιανουάριο του 2023, χωρίς όμως, τονίζει η συντάκτρια της επιστολής και Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη, κυρία Φιλιππάκη Δάφνη, να έχουν ολοκληρωθεί οι «απαιτούμενες διαδικασίες με τις οποίες θα διαπιστώνεται η καταλληλότητα του σχολικού κτιρίου και επομένως η ασφαλής φοίτηση των μαθητών».

9ο Δημοτικό Σχολείο Αιγάλεω…

Στην επιστολή την οποία το NEWS 24/7 έχει στη διάθεσή του, ο ΣτΠ καλούσε τον νέο δήμαρχο να προβεί άμεσα στη σύνταξη και αποστολή «της απαιτούμενης τεχνικής έκθεσης στην Επιτροπή Καταλληλότητας, καθώς και για την περαίωση τυχόν άλλων προαπαιτούμενων ενεργειών».

Δόθηκε εντέλει η Έκθεση αυτή; Απευθύναμε το ερώτημα στον νυν Δήμαρχο Αιγάλεω. Ωστόσο, μέχρι τη στιγμή σύνταξης του άρθρου δεν έχουμε λάβει απάντηση. Γνωρίζουμε όμως από επιβεβαιωμένες πληροφορίες ότι η νέα ηγεσία του Δήμου μεταξύ άλλων θα ξεκινήσει από την αρχή την διαδικασία αναγκαστικής απαλλοτρίωσης (για την οποία θα μιλήσουμε παρακάτω), καθώς κι εκείνες για την επισκευή των σεισμόπληκτων.

Ας ελπίσουμε ότι θα γίνουν πράξη οι προθέσεις και οι εξαγγελίες, μιας και μιλάμε για μια γνωστή σε όλους κατάσταση, με τον χρόνο πλέον να πιέζει ασφυκτικά.

Για την ώρα, θεωρούμε αναγκαίο να ανατρέξουμε στο χρονικό της υπόθεσης του 9ου Δημοτικού Σχολείου. Μιας υπόθεσης που σήκωσε θύελλα αντιδράσεων στην τοπική κοινωνία, μα και αποτελεί ένα μόνο κομμάτι του ψηφιδωτού του «επιτελικού κράτους», με τις σε μεγάλο βαθμό προβληματικές δημόσιες υποδομές του να συναντούν την μετάθεση ευθυνών από υπηρεσία σε υπηρεσία και τον πολίτη, τους μαθητές και τους γονείς τους εν προκειμένω, να βιώνουν τα αποτελέσματα των εμβαλωματικών λύσεων και της προχειρότητας. 

Στα γεγονότα τώρα, το κτίριο στο οποίο στεγαζόταν το συγκεκριμένο σχολείο έως και τις 9/1/2023, ανήκε σε ιδιώτες και είχε κατασκευαστεί το 1977. Ήδη από το 1979 μισθωνόταν αρχικά από την Νομαρχία Αττικής και στην συνέχεια από τον Δήμο Αιγάλεω προκειμένου να στεγαστεί εκεί το εν λόγω Δημοτικό. Ποτέ όμως δεν είχε χαρακτηρισθεί ως «Χώρος Σχολείου». Κρατήστε την αυτή τη λεπτομέρεια. 

…Το χρονικό…

Γιατί; Ίσως γιατί εκεί βρέθηκε η αφορμή για την «διαμάχη» των ιδιοκτητών με την απελθούσα δημοτική αρχή. Όπως διαβάζουμε στο Ενημερωτικό Σημείωμα της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών για τη Στέγαση του 9ου Δημοτικού Σχολείου και τη Συστέγασή του με το 14ο: «Η αλλαγή της νομοθεσίας σχετικά με τις τεχνικές προδιαγραφές λειτουργίας και ασφάλειας των δημοτικών σχολείων κατέστησε το παραπάνω κτίριο ακατάλληλο απαιτώντας από τους ιδιοκτήτες την πραγματοποίηση τεχνικών βελτιώσεων και αναδιαρρυθμίσεων» (υπ. Αριθμ. 354 Απόφαση του Δημάρχου Αιγάλεω- ΑΠ 8440/ 22-02-2022).

 Έγιναν αυτές οι αλλαγές; Σύμφωνα με το ενημερωτικό σημείωμα του Δήμου: Οι ιδιοκτήτες ουδέποτε θέλησαν να αναλάβουν τις εν λόγω διαρρυθμίσεις. Παρόλα αυτά, δόθηκαν δύο παρατάσεις μίσθωσης του εν λόγω ακινήτου, τα έτη 2014 και 2019, μέχρι που σύμφωνα με τον Δήμο στις 20 Ιανουαρίου 2020, η ιδιοκτησία του κτιρίου απαίτησε την απόδοσή του.  Ο Δήμος Αιγάλεω αντέδρασε, αρνούμενος να παραδώσει το κτίριο, προτείνοντας παράλληλα νέα παράταση ή νέα μίσθωση του κτιρίου, χωρίς ωστόσο να ευδοκιμήσει η προσπάθεια αυτή, καθώς οι ιδιοκτήτες άσκησαν ενώπιον των αρμόδιων δικαστηρίων «όλα τα ένδικα μέσα που προβλέπονταν, δηλώνοντας ότι δεν επιθυμούσαν να μισθώσουν ξανά στον Δήμο Αιγάλεω το κτίριο με οποιοδήποτε μίσθωμα». 

Στο ίδιο σημείωμα της 16ης Νοεμβρίου 2023 αναφέρεται ότι οι ιδιοκτήτες ενώ προσκλήθηκαν από τον Δήμο, «δεν έλαβαν μέρος στην διενεργηθείσα δημοπρασία, παρά το γεγονός της εξόφλησης εκ μέρους του Δήμου όλων των δεδουλευμένων μισθωμάτων». Όμως, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει το Magazine, τουλάχιστον πριν την δικαστική διευθέτηση της διαμάχης, υπήρχαν οφειλές αρκετών χρόνων από τον Δήμο Αιγάλεω προς τους ιδιοκτήτες.

Όπως και να έχει, κι ενώ είχε προηγηθεί η τελεσιδικία της υπόθεσης, η προηγούμενη δημοτική αρχή του Γιάννη Γκίκα αναγκάστηκε να ζητήσει την αναίρεση της απόφασης του Εφετείου Αθηνών. Λέμε «αναγκάστηκε», καθώς ασφαλείς πληροφορίες τονίζουν την απροθυμία της να παρέμβει εκ νέου, λαμβάνοντας δυναμικά μέτρα. Σ’ αυτή την κατεύθυνση συνετέλεσαν φυσικά οι ομόφωνες αποφάσεις του προηγούμενου Δημοτικού Συμβουλίου,  κυρίως όμως οι διεκδικήσεις και οι συνεχείς παρεμβάσεις των γονιών, των παιδιών, των εκπαιδευτικών της περιοχής και των θεσμικών τους οργάνων.  

Παρόλα αυτά, όπως είπαμε, τον Ιανουάριο του 2023 το σχολείο έκλεισε οριστικά τις πόρτες του για τους μαθητές. Κι κάπου εδώ ξεκινούν τα δύσκολα. Τα πολύ δύσκολα…

…Και η απαλλοτρίωση που δεν έγινε

Οι μικροί μαθητές του 9ου Δημοτικού Σχολείου βρέθηκαν κυριολεκτικά στον δρόμο «με μεγάλη ευθύνη χειρισμών της προηγούμενης διοίκησης του δήμου μας, καθώς και την διαχρονική ευθύνη των προηγούμενων δημοτικών διοικήσεων», μου λέει σήμερα η κυρία Γεωργοπάνου. Κυρίως όμως στέκεται στις ευθύνες της κεντρικής διοίκησης, του κράτους «που δεν μερίμνησε για το αυτονόητο, τα δημόσια σχολεία να στεγάζονται σε δημοσία κτήρια, να εξοπλίζονται, να συντηρούνται επαρκώς και να διασφαλίζουν την ασφαλή παραμονή των παιδιών μας εκεί».

Ακόμα κι έτσι όμως,  η προηγούμενη «γαλάζια» δημοτική αρχή της πόλης είχε έναν επιπλέον άσσο στο μανίκι της. Σύμφωνα με την απόφαση 111/2022 του προηγούμενου Δημοτικού Συμβουλίου, σχετικά με το στεγαστικό πρόβλημα του 9ου Δημοτικού Σχολείου, οι σύνεδροι αποφάσισαν ομόφωνα, εκτός των άλλων ο Δήμος Αιγάλεω να προχωρήσει στην άμεση κήρυξη αναγκαστικής απαλλοτρίωσης του συγκεκριμένου ακινήτου, να ζητήσει από τα αρμόδια υπουργεία την λήψη σχετικής νομοθετικής ρύθμισης που να μπλοκάρει τη διαδικασία έξωσης σε σχολεία και να μην εκδώσει καμία απόφαση συστέγασης του 9ου Δημοτικού Σχολείου. 

Ειδικά ως προς την απαλλοτρίωση, όπως λένε στο NEWS 24/7 καλά ενημερωμένες πηγές,  πρόκειται για μια απόλυτα σύννομη ενέργεια μιας και αυτή είναι σύμφωνη τόσο με την αριθμ. 913/2008 Απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, όσο και με το από τις 16 Ιανουαρίου 2023 έγγραφο της προϊσταμένης πολεοδομικού σχεδιασμού και τοπογραφήσεων για την ανέγερση ή μετατροπή υφιστάμενου κτίσματος σε κτίριο εκπαίδευσης. Συν τοις άλλοις, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι σε σύσκεψη που είχε ο πρώην «γαλάζιος» Δήμαρχος της πόλης με τον επίσης τότε «γαλάζιο» Γενικό Γραμματέα του υπ. Εσωτερικών-  συνάντηση, η οποία πραγματοποιήθηκε έπειτα από κινητοποίηση της Ένωσης Γονέων Αιγάλεω και των εκπαιδευτικών, όπου αμφότεροι παρίσταντο σ’ αυτή- ο ΓΓ του υπουργείου είχε υποδείξει στον κύριο Γκίκα την επίσπευση της απαλλοτρίωσης ως λύση, καθώς και τους τρόπους ανεύρεσης κονδυλίων ώστε να επιτευχθεί η ομόφωνη απόφαση του προηγούμενου Δημοτικού Συμβουλίου για καθ΄ υπέρβασιν απαλλοτρίωση. 

Συστέγαση, η μόνη λύση

Αντ’ αυτού, η λύση που βρέθηκε ήταν η συστέγαση του 9ου Δημοτικού με το 14ο , σε… αναμορφωμένες τάξεις που χωρίστηκαν στη μέση με γυψοσανίδα. Ο λόγος; Άγνωστος. Ίσως γιατί βάσει της κείμενης νομοθεσίας (ΦΕΚ635/Β/ 27 Απριλίου 2007) δεν μπορεί να γίνει αφενός ανέγερση νέου κτίσματος, όταν το οικόπεδο δεν καλύπτει το απαιτούμενο εμβαδόν, αφετέρου γιατί η ανέγερση ή η μετατροπή υφιστάμενου κτίσματος σε κτίριο εκπαίδευσης έχει ως προϋπόθεση τον χαρακτηρισμό του χώρου για την συγκεκριμένη χρήση με τροποποίηση του εγκεκριμένου Ρυμοτομικού Σχεδίου και με κύριο προαπαιτούμενο το Πρακτικό καταλληλότητας. 

Ίσως… 

Η συνέχεια στην πηγή.