Κάνθαρος: Η άγνωστη ιστορία του λεπροκομείου της Αττικής στη Δυτική Αθήνα
Το Γενικό Νοσοκομείο Δυτικής Αττικής «Η Αγία Βαρβάρα» λειτούργησε για πρώτη φορά το 1903 ως Νοσηλευτικό ίδρυμα, με την ονομασία «Κάνθαρος».
Υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα νοσηλευτικά ιδρύματα της Αττικής και για δεκαετίες ως χώρος για τη φροντίδα ανθρώπων που έπασχαν από λέπρα σε μια εποχή που η νόσος προκαλούσε φόβο, κοινωνικό αποκλεισμό και βαθύ στίγμα.
Το 1906 μετονομάστηκε σε Νοσοκομείο «Ευλογιόντων», λόγω των πολλών ασθενών με ευλογιά, που νοσηλευτήκαν εκεί. Από το 1930, άρχισαν να μεταφέρονται οι πρώτοι λεπροί ασθενείς από την Σπιναλόγκα Κρήτης. Όταν η Σπιναλόγκα έκλεισε οριστικά, δημιουργήθηκαν πέριξ του νοσοκομείου, το Αναρρωτήριο και μερικές κατοικίες για τους ασθενείς.
Με την ονομασία Κάνθαρος το Λεπροκομείο δεν ήταν απλώς ένα νοσηλευτικό ίδρυμα ήταν ένας μικρός κόσμος, αποκλεισμένος από τον υπόλοιπη κοινωνία. Σήμερα, δεκαετίες μετά, οι τοίχοι στέκουν ακόμη μισογκρεμισμένοι, μα όχι σιωπηλοί. Κάθε ρωγμή και μια ιστορία, κάθε σκιά και μια ανάμνηση.
Ο άνθρωπος που αγωνίστηκε για τα δικαιώματα των χανσενικών
Ο Επαμεινώνδας Ρεμουντάκης από μικρή ηλικία στιγματίστηκε από την νόσο, τότε τα σημάδια δεν ήταν ορατά. Όσο περνούσε ο καιρός η ασθένεια δεν του χαρίστηκε και άρχισε να τον σημαδεύει στο πρόσωπο του. Το 1931 για να ξεφύγει από τις αρχές το σκάει στην Αθήνα, δίνει εξετάσεις και περνάει στην Νομική σχολή, μέχρι το 1936 συνέχιζε να ζει κανονικά σαν τριτοετής φοιτητής. Τότε η αρρώστια του είχε προχωρήσει και πλέον δεν μπορούσε να κρυφτεί.
Στην αρχή τoν μεταφέρουν στο νοσοκομείο λοιμωδών στην Αγία Βαρβάρα και λίγους μήνες αργότερα στις 11 Μαρτίου 1936 μεταφέρεται στην Σπιναλόγκα. Οι συνθήκες ήταν τριτοκοσμικές, χωρίς ρεύμα, νερό και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Μετά το κλείσιμο του Λεπροκομείου, ο Ρεμουντάκης και η γυναίκα του Τασία μεταφέρονται στον Αντιλεπρικό Σταθμό της Αγίας Βαρβάρας Αττικής.
Εκεί συνεχίζει την αγωνιστική του δράση προσπαθώντας να ευαισθητοποιήσει σχετικά με τα ζητήματα των λεπρών και του στίγματος που προκαλεί η ασθένεια. Εκεί υπαγορεύει την αυτοβιογραφία του, καθώς έχει χάσει την όρασή του, που εκδίδεται μετά θάνατον με τον τίτλο «Αητός χωρίς φτερά».
Ο Γκέρχαρντ Χένρικ Αρμάουερ Χάνσεν ήταν Νορβηγός ιατρός, που έμεινε στη συλλογική μνήμη της ανθρωπότητας για την ταυτοποίηση το 1873 του βακτηρίου Mycobacterium leprae ως αίτιο της Λέπρας.
* Μέχρι το 2013 το “Αγία Βαρβάρα” λειτούργησε σαν γενικό νοσοκομείο. Το 2019 μετέφεραν εκεί 30 άτομα με αυτισμό από το Θεραπευτήριο Σκαραμαγκά, σε τελείως ακατάλληλους χώρους. Το 2020 έγινε νοσοκομείο αποκλειστικά για την αθεραπεία ασθενών με κορονοϊό. Σήμερα λειτουργούν κάποια κτήρια σαν μονάδα τεχνητού νεφρού και κάποια σαν εξωτερικά ιατρεία.
